Uczestnictwo młodzieży
Uczestniczki i uczestnicy: wszyscy są mile widziani!
PNWM stawia uczestniczkom i uczestnikom polsko-niemieckiej wymiany młodzieży tylko dwa warunki: muszą być w wieku określonym przez wytyczne PNWM i mieszkać w Polce lub w Niemczech (albo – w przypadku spotkań trójstronnych – w odpowiednim kraju trzecim)1. Narodowość, religia, znajomość języka i oceny szkolne czy ograniczenia fizyczne i intelektualne nie mają żadnego znaczenia: wszyscy są tak samo mile widziani!
Czasem spotkania są planowane i organizowane razem z już istniejącą grupą młodzieży i przeznaczone właśnie dla niej. W takich przypadkach należy szczególnie zatroszczyć się o to, by nie doszło do sytuacji, w której poszczególni członkowie danej grupy (np. klasy szkolnej) zostaną z jakiegoś powodu wykluczeni z udziału w wymianie.
Oto kilka spraw, o których należy pamiętać:
- sprawdzić, czy wszyscy członkowie grupy mają polskie albo niemieckie obywatelstwo, a jeśli nie, to – w razie potrzeby – zarezerwować sobie dość czasu na załatwienie wizy lub uzyskanie zezwolenia na wyjazd w Urzędzie do Spraw Cudzoziemców;
- zadbać o niski poziom opłaty za udział od uczestniczek i uczestników, tak by nikt nie został wykluczony z powodów finansowych: oprócz dotacji (np. od PNWM) budżet wyjazdu może zostać zasilony przez grupę, która postara się na niego „zarobić”, np. otwierając stoisko z ciastkami czy starociami podczas szkolnego festynu albo wykonując drobne usługi w zamian za wpłaty na poczet wyjazdu;
- w przypadku zakwaterowania u rodzin nie uzależniać udziału w spotkaniu od gotowości do przyjęcia dziecka z grupy gości w domu potencjalnego uczestnika, ponieważ warunki mieszkaniowe niektórych rodzin po prostu na to nie pozwalają; można więc albo poszukać innych rodzin, u których zamieszkają goście, albo zdecydować się na zakwaterowanie całej grupy w jednym miejscu (np. placówce kształceniowej);
- nie traktować znajomości języka obcego jako bezwzględnego warunku udziału, zamiast tego zaplanować i zapewnić pomoc pośredniczek / pośredników językowych, a przygotowując program w mniejszym stopniu stawiać na werbalny przekaz informacji i dyskusję, a bardziej na swobodną interakcję, zabawę i komunikację niewerbalną;
- zadbać o uwzględnienie szczególnych wymagań, np. wynikających z ograniczeń zdrowotnych czy nakazów religijnych, dotyczących posiłków, mobilności lub komunikacji; należy o nie dopytać wcześniej i omówić je z partnerem wymiany.
Jeżeli spotkanie nie jest przygotowywane dla konkretnej, już istniejącej grupy młodzieży, lecz zakłada otwartą rekrutację, należy zwrócić uwagę na przejrzyste i pozbawione jakiejkolwiek dyskryminacji opisy grupy docelowej i ewentualnych kryteriów doboru uczestników. Należy przy tym pamiętać, że zasada ta dotyczy nie tylko tekstów, lecz np. także materiałów ilustracyjnych. Czy na pewno wszyscy odniosą wrażenie, że dana oferta jest skierowana do nich? Np. młodzi ludzie z niepełnoprawnością albo z biografią migracyjną? Jak sprawić, by kierowane do wszystkich zaproszenie rzeczywiście trafiło do grup narażonych na dyskryminację (np. ośrodków i stowarzyszeń dla osób z niepełnosprawnościami, ośrodków wychowawczych, punktów konsultacyjnych dla uchodźców lub organizacji kulturalnych dla obcokrajowców)? Jaką formę współpracy z nimi można lub należy wybrać? Jednocześnie trzeba pamiętać, że uwzględnienie takich grup docelowych przy rekrutacji i zaproszeniu na spotkanie, oznacza dodatkowe wyzwania w zakresie planowania i przygotowania wymiany, a te z kolei mogą wymagać czasu oraz ewentualnych dodatkowych środków finansowych i pomocy ze strony profesjonalistów. Porady dotyczące tej problematyki znajdą Państwo w artykule „Osoby z niepełnosprawnością fizyczną lub intelektualną”.
Po zaproszeniu uczestniczek i uczestników i zebraniu zgłoszeń lub potwierdzeń udziału zaczyna się właściwe przygotowanie grupy do spotkania. Sposób i zakres przygotowań będzie zależeć od tego, czy grupa składa się z osób zamieszkałych w tej samej miejscowości czy w różnych częściach kraju. Tam, gdzie to możliwe, najlepiej zorganizować osobiste spotkanie przygotowawcze (przynajmniej w ramach grupy jednonarodowej), bo to od razu pozwoli uczestniczkom i uczestnikom na wzajemne poznanie się, wymianę doświadczeń i zadawanie pytań. Natomiast jeżeli odległości pomiędzy miejscami zamieszkania są zbyt duże, trzeba zwykle ograniczyć się do kontaktów na drodze pisemnej i skorzystać z mediów elektronicznych.
Przygotowanie zawsze jednak powinno obejmować następujące elementy:
- prezentację uczestniczek i uczestników oraz osób zaangażowanych w organizację z uwzględnieniem ich zainteresowań, hobby i motywacji; ten element można zrealizować także z udziałem partnerskiego kraju, np. zakładając wspólną grupę na Facebooku, korzystając z innych mediów społecznościowych lub wymieniając elektroniczne „wizytówki”;
- zwrócenie uwagi na indywidualne i kulturowe różnice, uwrażliwienie na możliwość konfrontacji z innością i ewentualne gafy oraz przygotowanie informacji na temat podobieństw i różnic;
- omówienie wstępnego programu z pozostawieniem miejsca na pomysły pochodzące od uczestniczek i uczestników, skierowanie do nich wyraźnego zaproszenia do wysuwania własnych propozycji; zainteresowania i szczególne zdolności (np. sportowe, kreatywne) członków grupy mogą być punktem wyjścia do aktywnego udziału młodzieży w tworzeniu programu spotkania;
- omówienie spraw organizacyjnych i prawnych oraz dodatkowo udostępnienie ich w formie pisemnej – w postaci ulotek rozdawanych na spotkaniu albo przesłanych drogą elektroniczną, np. informacji o organizatorach, zespole prowadzącym czy miejscu spotkania z adresem i danymi kontaktowymi, szczegółów dotyczących podróży (środki transportu, godziny odjazdu i przyjazdu), informacji o obowiązujących przepisach i zasadach ustalonych w ramach grupy, informacji o ochronie danych osobowych oraz wykorzystaniu zdjęć i materiałów wideo.
Rekrutacja uczestniczek i uczestników
W przypadku projektów opartych na otwartej rekrutacji znalezienie dostatecznej liczby zainteresowanych we własnym otoczeniu może nastręczać trudności. Wiele możliwości rozszerzenia zakresu rekrutacji oferuje internet. Poniżej przedstawiamy dwie propozycje szczególnie godne polecenia:
- strona internetowa PNWM – na prośbę organizatorów PNWM może opublikować w zakładce „Aktualności” zaproszenie do udziału w spotkaniu młodzieży,
- EURODESK, europejski portal informacyjny wspierający mobilność młodzieży, który na swojej stronie internetowej prowadzi „Giełdę ofert last minute”.
- 1 Dokument będący wsparciem dla wnioskodawców oparty na Wytycznych wspierania PNWM: Vademecum dla wnioskodawców (PDF).
Materiały w języku polskim:
- J. Bojanowska, D. Frassek, A. Huminiak, N. Krasowska, M. Mrówczyńska, K. Narr, D. Soska, M. Teffel, E. Wieczorkowska, M. Zatylna: Pakiet startowy PNWM, cz. 1 (PDF), PNWM, Warszawa/Poczdam 2019.